Onte morreu Marcos Ana, Marcos polo seu pai , Ana pola súa nai , e cando morre un poeta sentimos a memoria dos que observan o mundo na súa forma pausada e na imaxe eternizante . Onte morreu un poeta e hoxe soslaia o ceo unha cor de intensidade suave e un regato de sensacións liberadoras propio de La Belle Verte fainos cavilar mentres paseamos no amencer ourensán por entre as rúas que son as viñas dos poetas, mentres escoitamos a fonte do parque de San Lázaro e o tempo detense nun instante sonoro de auga , nun torrente de versos con sabor a despedida.
Marcos Ana naceu en Ventosa del Rio Almar , unha pequena aldea salmantina onde xa dende cativo adicouse a terra coma tantos outros nenos labregos ,mencionando a obra doutro escritor coetáneo coma Xosé Neira Vilas, e unha frase que asombra na compoñente nostálxica e verdadeira dos homes que son homes e que tamén son poetas, un seudónimo de Neira Vilas alter-ego inocente, o Balbino, que xa de cativo reflexiona: «Xurei para min que cando chegue a grande farei cousas de valemento para non morrer de todo cando morra». E isto pensou o poeta salmantino que sentía a inxustiza no seu peito galopar e non deterse e sen temor a ideoloxía ,formará parte das Xuventudes Socialistas Unificadas con tan só quince anos , logo estalará a guerra civil e Fernando Macarro Castillo , nome verdadeiro de Marcos Ana, vaise a loitar o frente ingresando no Partido Comunista onde coñecerá a Alberti e a María Teresa León , máis muda a súa sorte ó entrar na cadea no remate da Guerra Civil cando é detido a mans da División Littorio en Alacante e é recluido no campo de concentración de Albatera.
Muros hirsutos. Ásperas cortezas
donde el hombre se duele cada día.
Apretada oquedad de llaga y fosa.
Socavón de Castilla. Lento espanto.
Catedral invertida hacia la tumba,
bajo una piel de piedra cancerosa.
Hay un árbol, aquí, pleno, enterrado,
de corazones vivos, que semejan
tréboles rojos en la luz borrosa:
muchas hojas, sin sangre, van cayendo;
mas su raíz fosfórica florece
una bandera abierta en cada losa.
Y en esta pena oscura donde habita
mi corazón en sombras, ya tan sólo.
Marcos Ana.
Marcos relatará nas súas memorias o calvario sufrido en dito campo de concentración franquista e no cárcere de Porlier como unha experiencia inhumana, coma tantos outros presos que sufriron a voracidade dun réxime que calou as voces dos sedentos por mudar a situación: “Para beber un vaso de agua había que guardar cola ante una cisterna, a veces durante veinticuatro horas. Pude fugarme de este campo, pero a los pocos días fui entregado por un confidente a la policía. Ingresé en la cárcel de Porlier y en mi expediente personal consta que tuve que ser hospitalizado durante tres meses para curarme de “ciertas heridas”. Esas “ciertas heridas” fueron los malos tratos sufridos en la comisaría de la calle Almagro nº 39, uno de los centros de tortura más famosos de Madrid” No cárcere marcos entaboa unha amizade con Alberti e Maria Teresa León, e a súa poesía que fluctúa nun ambiente hostil, agudiza o seu inxeñio e aproveita un bote de pasta onde itroduce os seus versos en papeliños de liar que comparte co poeta gaditano e coa escritora logroñesa , no cárcere sorpréndenos cunha estrofa esencial para entender a súa poesía, un verso que se mete no lector e fire a súa pel facendo esquecer por un segundo o presente temporal : Mi vida/ os la puedo contar en dos palabras/ Un patio.. Y un trocito de cielo por donde a veces pasan /una nube perdida y algún pájaro/ huyendo de sus alas . Na inmensidade da mente humana atopou Marcos un lugar para a imaxinación e o recordo, un descanso estoico , unha resiliencia que superou a morte e levou a un home a ser poeta, o abrigo da súa gloria na intensidade rochosa dun salto nun mundo que como dicía Heamingway ; rompe para todos máis fanse algúns fortes en lugares rotos.
Si salgo un día a la vida
mi casa no tendrá llaves:
abierta siempre a los hombres,
al sol y al aire.
Que entren la noche y el día.
Y la lluvia azul. La tarde.
El rojo pan de la aurora.
El campo: sus verdes mástiles.
Que la amistad no detenga
sus pasos en mis umbrales.
Ni la golondrina, el vuelo.
Ni el amor, sus labios. Nadie.
La casa y el corazón
nunca cerrados: que pasen
los pájaros, los amigos,
el sol y el aire.
Marcos Ana
Redacción: Pablo Gómez Portas.