Os fillos de Ragnar Lothbrok atacan Compostela

Autor: David Sabucedo

---

Na serie de televisión Vikings nárranse as aventuras do lendario rei viquingo Ragnar Lothbrok e seus “cachorros”, alcume que este caudillo nórdico dáballe aos seus fillos. A serie céntrase nas campañas que os escandinavos fixeron en terras británicas e galas, mais, sabías que os fillos de Ragnar tamén atacaron Galicia?

A Odisea de Björn Ragnarsson “Costado de Ferro”

“No seu tempo os normandos viñeron de novo as costas de Galicia”

(Crónica Albetense)

Corría o ano 858 cando unha flota viquinga que atacara as costas de Francia chegou á Península Ibérica, reinaba naqueles tempos en Oviedo Ordoño I. Ao mando dos cen navíos que a compuñan estaban os fillos de Ragnar Lothbrok, Bjorn (o que chamaban Pel ou Costado de Ferro porque na batalla non había quen o ferira) e Hasting Ragnarsson (este último aínda que non sae en Vikings si ten aparición en The Last Kingdom), o motivo da visita ó noso país era saquear Santiago de Compostela, cidade que xa por aquel tempo tiña fama en toda Europa de ser un lugar cheo de riquezas.

A frota viquinga dirixiuse á ría de Arousa e presentouse no porto de Iria Flavia, que os nórdicos atoparon abandonada polos seus habitantes que acudiran a refuxiarse en Compostela. Tralo saco da sede iriense avanzaron cara Santiago e puxeron sitio á cidade do Apóstolo, onde os veciños tiveron que pagar un rescate para evitar que correra a mesma sorte que Iria. Mais unha vez feito o pago os viquingos non cumpriron o trato e tentaron entrar, foi nese momento cando un exército cristián ó mando do conde Pedro presentouse no lugar e derrotou en batalla ós invasores. Bjorn e Hasteing lograron fuxir, mais as baixas en homes e barcos foron importantes (perderon unhas trinta embarcacións), e puxeron rumbo ás costas de España.

“Dirixíronse logo a España, e devastaron toda a súa zona marítima saqueando a espada e lume” (Crónica Rotense)

Unha vez nas costas de España (naquel tempo tiña esta denominación a España musulmá, e o reino cristián tiña o nome de Galicia) saquearon Lisboa, onde “fixeron moitas mortes”, Alxeciras (cidade cuxo ataque sae na serie) e Asila, xa no norte de África. Parece ser que en Niebla tiveron un encontro cun exército musulmán que os volveu a derrotar. Tras estes ataques cruzaron o Estreito e chegaron o Mar Mediterráneo. Os seguintes obxectivos dos nórdicos sería a cidade norte-africana de Nekor, a levantina Orihula e as illas Baleares.

Tras pasalo inverno en Francia, onde saquean numerosos enclaves, diríxense a Italia onde terá lugar un episodio que creará o mito de Bjorn “Costado de Ferro”. Parece ser que o destino central desta campaña dos fillos de Ragnar no Mediterráneo era Roma, cabeza da cristiandade, mais os normandos confundírona ca cidade de Luni, que posuía grandes murallas e numerosas igrexas. Véndose incapaz de tomala por asalto o caudillo viquingo viuse obrigado a tirar de astucia: finxiu a súa morte e mandou emisarios á urbe dicindo que antes de falecer convertérase ó cristianismo e quería ser enterrado en sagrado, o bispo aceptou e permitiu que uns poucos escandinavos traspasasen os muros portando o ataúde do seu xefe; unha vez dentro da igrexa, e en plena cerimonia, o “morto resucitou” e, tras saír da caixa, asasina o bispo mentres seus homes abren as portas das murallas permitindo entrar o resto da tropa que saquea Luni. Disque Bjorn gardou a cabeza do bispo pensando que era a do mesmo Papa. Na serie é seu pai, Ragnar, quen emprega a mesma estrataxema para tomar París.

“Despois de chegados a Grecia, logo de tres anos volveron a súa patria” (Cronicón Sebastiani)

 

Parece ser que a expedición continuou cara Grecia e incluso Exipto, na serie de televisión faise referencia ós contactos de Bjorn co mundo bizantino e árabe, pero a día de hoxe ponse en dúbida que chegaran tan o leste. Segundo ás crónicas ao cabo de tres anos de odisea volveron o seu lar, pero antes tiveron tempo de parar unha última vez na Península Ibérica. Desta volta tocoulle ao Reino de Pamplona, onde segundo contan os cronistas musulmáns chegaron cos barcos ó “pé do reino” (é posible que remontaran o Ebro) e secuestraron o rei García Iníguez, polo que obtiveron un rescate de 70000 dinares. No 862 os restos da flota estaban de volta nas costas atlánticas francesas, das cen naves só chegaron vinte, cargadas cun rico botín.

 

Vikings en Galicia

No ano 2015 o arqueólogo da Universidade de Uppsala Neil Price veu a Galicia, cun equipo de rodaxe, na procura das pegadas dos fillos de Ragnar na nosa terra para a grabación do documental “Vikingos: Ao descuberto”, emitido pola canle TNT a vez que a serie para contextualizar o mundo de Ragnar Lothbrok. Price foi asesorado polo investigador galego Manuel Gago e a historiado Irene García, canda eles visitaron a basílica de San Martiño de Mondoñedo, as Torres do Oeste (Catoira) ou a Torre dos Mouros (Carnota), unha fortaleza datada entre os séculos VIII-IX. Un dos lugares ó que acudiron foi o xacemento de Os Moutillos (O Vicedo), onde se cre que houbo un asentamento nórdico e apareceron restos de pedernal, que poido ser lastre dos barcos que os viquingos deixaron na costa para embarcar os tesouros roubados, e unha áncora de pedra que poido pertencer a unha destas embarcacións.

Para Price “o que hai de distinto nas incursións viquingas en España é a resistencia que se atopan, que é moito máis intensa, moito mellor coordinada e máis eficaz que a que estaban afeitos”. A mesma sede compostelá é unha lembranza da campaña dos fillos de Ragnar en Galicia, xa que antes da súa chegada a cabeza do bispado estaba en Iria Flavia, e vendo a debilidade que esta presentaba o estar tan preto do mar o rei Ordoño I pídelle permiso o Papa para trasladala a Compostela.

Anaco do documental Vikingos: Al descubierto

 

---

 

Para saber máis:

-Morales Romero, Eduardo. Os viquingos en Galicia Ed Biblioteca de Divulgación. Serie Galicia Nº20, Santiago 1997.