Eventos | Revista de cultura e sociedade

Nunca se sabe o que pode deparar un novo día, e no caso que nos ocupa, o xiro foi radical á cómo estaba plantexado nun inicio. A media tarde, coa mente xa na idea de visitar algún río para refrescar, recibín a chamada do fotógrafo Antón García. Era para comentarme que se tiña interese en asistir a unha obra que se ía a representar na Mostra Internacional de Teatro de Ribadavia, el tiña un par de entradas. Eu dubidei ó primeiro, pois non sabía con que tempo contaba para plantarme alí sen faltar ós meus compromisos, pero convenceume o feito de que me dixo que podía ser un artigo de interese para revista, e que o fotógrafo sería el mesmo, co cal a cousa en realidade se presentaba moi rodada, pois con el de acompañante ó evento era unha garantía no que corresponde á parte gráfica, debido ós seus anos de experiencia.

Alá me plantei, por tanto, en Ribadavia, cando aparcando o meu coche xa apareceu el casualmente coa furgoneta por alí e nos diriximos cara o castelo, onde ía ter lugar á función, que levaba por título “Trópico del Plata,” dirixida por Rubén Sabadini, e na cal a única intérprete é Laura Nevole, desenrolando un papel espectacular a través desa especie de monólogo/soliloquio perfectamente construído. É de xustiza tamén, recoñecer a laboura de Eduardo Pérez Winter cómo encargado da iluminación nesa xira Europea que están levando a cabo para dar a coñecer a obra nesta beira Atlántica.

Nada máis chegar, sorprende que semella darse o inicio da obra antes mesmo de que comece, pois baixando polas escaleiras ata ocupar a praza que tiñamos asignada, xa se podía contemplar á única actriz participante na obra tumbada no chan, a carón dunha especie de portaequipaxes, na que contiña elementos varios cos que funcionaría na representación teatral.

As luces baixaron a súa intensidade, e o foco de antención derivouse, evidentemente, cara a rapaza, que pouco a pouco semellaba irse desperezando, cómo quen se ergue despois de pasar unha auténtica noite de troula. Nese intre, acadando pouco a pouco consciencia de onde se atopaba, comeza a explicarlle ó público a súa situación. O que describe, correspondería á típica relación amorosa entre un home e unha muller que se queren e profesan respeto mutuo, a pesares de que polas poses adoptadas e polo vestiario que a engalanaba, parecía máis ben unha muller de “modais próximos á libertinaxe.” Esta idea preconcebida, pouco a pouco vai collendo forma e vaise asimilando cómo a correcta na mente do espectador, polo menos, para o profano do tema que aquí escribe.

A historia vaise tornando cada vez máis turbia, e a rapaza acaba sendo consciente de que o seu mozo está emprengando os seus atributos femeninos para complacer ós seus amigos, cousa que ela permite nun primeiro momento, pero que finalmente acaba por desbotalo, pois non quere verse sometida as peticións extravagantes ás que se ve abocada cada vez que lle ven en gana a ese personaxe que non aparece físicamente en ningún momento, pero que un se fai idea de cómo pode ser, pois a descripción que se nos fai del por parte dela, é moi precisa, imitando ó seu “facer” neses momentos nos que ela se ve privada da súa liberdade.

Na obra xógase moito co tema do uso de máscaras, de disfraces, o que fai entrever que cada un desenrola un papel que lle é asignado, pero que realmente é todo finxido; puro postureo para quedar a ben con quen temos enfronte. De feito, cara o final da obra, ela acaba despoxándose da máscara que oprimía o seu auténtico ser, buscando de escapar gabeando a parede que se atopaba ás súas costas.

Non se pode dicir que teña un final feliz, nin que ela finalmente consiga escapar ó sometemento do home, cunha especie de final aberto que deixa que o espectador busque, maquine, e reflexione sobre o acontecido e o que podería acontecer. É unha mostra, en definitiva, da cegueira á que nos vemos sometidos en moitas ocasións por causa dos “grilletes amorosos,” que non nos permiten ver máis alá, e que nos deixan enganchados de mala maneira, e cando sabemos explicar o porqué nos sometíamos a semellante castigo, é porque xa estamos desenganchados, cómo ben dixera xa fai moitos anos un cantautor da nosa terra…

Redacción : David Conde Seoane

Fotografía: Antón García

Os camiños do señor son inescrutables, ou iso é o que di a sapiencia populosa. Sen dúbida, nunca pensei que un grupo que coñecín en Padrón, cando estaba a traballar de camarerio nunha das semanas máis fortes do ano no luagar, a Semana Santa, puidese entrevistalo e velo actuar nun lugar tan afastado de grandes núcleos poboacionais cómo é Santa Ana. Alí, onde antano se constituía o espazo coma un cortello, e hoxe é denominado na súa honra cómo “Corte dos Bois,” tivemos unha charla de aproximación ó grupo Factoría de Subsistencia.

Entre risas, en plan broma, Josito Porto, guitarrista, vocalista e coprotagonista da película, comenta que Factoría de Subsitencia nace na época dos indignados, cando o por entón alcalde Conde Roa o contrata para espallar a xente que alí se concentraba, e ó ver o percal, súmase á causa, saíndolle o tiro pola culata ó poder rexio da cidade. Afondando, non obstante, un pouco máis na historia, acaba confesando que en realidade eran temas que tiña xa na testa dende a época de Korosi Dansas.

O teatro, que non lembro agora a qué número de arte fai referencia (o cine coido que sempre se considerou o séptimo arte), foi o artífice da xuntanza entre Sabela Dacal, que tocaba o acordeón en directo nalgunha das obras nas que participaba, e Josito Porto, reputado actor, que non diputado por dúas veces. Ambos en conxunto conforman esta Factoría de Subsistencia, cando non lles permiten agregar os seus músicos habituais, por culpa de cuestións económicas, e de ahí o de subsistencia, xa que eles elaboran un producto do que subsisten cómo boamente poden nos tempos nos que toca vivir, que é a música.
A conexión entre ambas personalidades é perfecta, e ven derivada dun equilibrio de forzas, xa que Josito se define cómo bastante anárquico no seu método, e ó atoparse enriba dun escenario para dar un concerto, esquécese da faceta de actor que sigue un guión, polo que lle poida restar de credibilidade á actuación, mentres que Sabela semella aportar ese punto de corrección precisa, pero sen propasarse, para lograr que os temas, que son da autoría de Josito maiormente, teñan un toque máis preciosístico, aportando uns arranxos que lle dan un algo que sempre suma, xa que ela é a que aporta un maior manexo da música no campo teórico, aparte de que xa ten unha andadura nesta disciplina, pois aparte de ser profesora de piano e acordeón, é parte integrante do grupo Xestreu.

A temática dos temas acólchase sobre unha especie de humor ácido, no cal a canción acolle unha forma inicial para rematar dando un xiro radical, acabando certamente mal a historia, cómo acontece por exemplo no tema que quizáis sone máis entrañable, titulado “Nana.” A idea é un pouco a de traballar algo tan noso cómo é a retranca, “misturar blanco con negro, xogar coas verbas,” tal e cómo afirma o propio Josito. Tamén semellan aparecer destellos da figura do antiheroe, xa que “os perdedores son máis interesantes.” Cóntanos de feito, a anécdota da época na que el rexentaba un bar en Vilagarcía de Arousa, onde un tipo falaba só diante dun espello, e que cando un se achegaba a el, podía escoitar que estaba a falar da fin do mundo e da ignorancia desta chegada por parte da xente, o que inspirou o fermoso tema “Lura de bar.”

Falamos tamén por suposto, desa visión do mundo que rodea ó artista, pois ela é o alimento preciso para as súas obras, o que abastece a súa despensa e do que nutre o seu corpo e a súa ialma. Josito é un tanto amante do Carpe Diem, e non se preocupa do futuro en exceso, porque cando se pecha unha porta ábrense mil máis, e sempre se aprenden cousas por ese camiño que ás veces se nos fai un tanto tortuoso. Non está a favor para nada das poses, “aínda que esto igual xa é unha pose,” nos di, polo que amosa un gran respeto por un tipo que se anime a tocar tres acordes desafinados, mais que toca algo da súa propia colleita, e que non busca ser un tributo ou o reflexo perfecto de calqueira grupo de culto.
En canto ás influencias musicais, ó grupo asimila varios estilos, xa que Sabela amosa un “certo descontento” cara a distorsión, e bebe de productos musicais que se entroncan en diversos estilos, tales cómo a música clásica ou o jazz. Valora moito o que son aquelas xentes que traballan no xénero, chegando a ser quen son a base de esforzo e traballo, cun pasado un tanto difícil.

Polo que respeta a Josito, comenta que para el houbo un antes e un despois na música tralo primeiro disco de Siniestro Total, “¿Cuando se come aquí?,” valorando a grupos cómo Golpes Bajos, Sex Pistols ou mesmo David Bowie. No referente ó punto compositivo, as creacións achéganse máis a xentes como Albert Pla, ou incluso un algo a Javier Krahe, e un grupo que tamén é referente para Josito, tal que Surfin Bichos, alabando o papel desenrolado por Fernando Alfaro.

En definitiva, atopámonos diante dun grupo que sonou de vicio o día que actuaron na Corte dos Bois, pero que, escoitándoos un tempo despois nas festas de Ourense, con todo o grupo ó completo, a cousa gañou dunha maneira espectacular, que debería ser tomada en conta á hora de contar cos seus servizos. Cando desta maneira sucede, súbense ás tablas tamén Mon Orencio, ó baixo, guitarra e trompeta, e José Lameiras á parte de batería e ó theremín. Sirva este aritgo logo para lograr o empuxe dunha banda que pode aportar moito ó patrimonio cutrual, cómo no seu tempo o aportaron sen ser conscientes delo, grandes cantantes e grupos que hoxe se atopan na memoria colectiva de grandes e pequenos. Que a factoría nunca desista, por tanto, de subisitir.